Η έννοια της επίδρασης δεν περιορίζεται σε πρόσωπα.
Σε υποκείμενα – ανθρώπινα ή AI, η πρόοδος της τεχνολογίας καθιστά τη διαδικτυακή τους παρουσία σχεδόν καθημερινή. Σε κανονιστικούς influencers που ταξιδεύουν, προτείνουν, δοκιμάζουν, απολαμβάνουν, παρακινούν με την απόσταση της οθόνης να γεννά μία μορφή θαυμασμού. Περισσότερο προσιτού, λιγότερο επιθετικού. Σίγουρα, επιθυμητού.
Μήπως, όμως, οι συγκεκριμένες διαδικτυακές περσόνες δεν είναι οι εκείνες που ξεκίνησαν να επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τις κινήσεις, τις επιθυμίες, τους στόχους, τα όνειρα και την καθημερινότητά μας; Τα ερεθίσματα υπήρχαν ανέκαθεν. Απλά, ίσως να βρίσκονται σε άλλον χώρο. Πιο απτό και εν συνόλω εκπαιδευτικό. Άλλωστε, οι ιδέες γεννώνται εκεί που η γνώση συναντά την ιστορία, η παρατήρηση του παρόντος τη σοφία του παρελθόντος. Τις προσωπικότητες που εν τέλει ήταν αυτό που συνήθως αναφέρουμε για όσους θαυμάζουμε: μπροστά από την εποχή τους.
Ο δημοσιογράφος και διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, Κώστας Λασκαράτος
Ο δημοσιογράφος και ερευνητής Κώστας Λασκαράτος το αναφέρει ξεκάθαρα στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του, Μουσεία Influencers: «Αν και ο όρος ‘influencer’ εισήχθη στο καθημερινό μας λεξιλόγιο με την επικράτηση των social media, στην πραγματικότητα πρόσωπα με τεράστια επιδραστικότητα συναντά κανείς σε διάφορες ιστορικές φάσεις». Στην καταγραφή του αναφέρει τον Όμηρο – αφορμή στέκεται μία έρευνα του BBC (2018) η οποία περιλαμβάνει την Οδύσσεια ανάμεσα στις εκατό ιστορίες που διαμόρφωσαν τον κόσμο.
Στο βιβλίο του, το οποίο κυκλοφορεί από τις ιστορικές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις, Ι. Σιδέρης (έτος ίδρυσης 1981), εστιάζει στο ρόλο των Μουσείων ως φορείς επιδραστικούς όχι στο παρελθόν, αλλά στο σήμερα. Δεν είναι τυχαίο ότι όλο και περισσότερα Μουσεία εκσυγχρονίζονται, προτάσσουν πρωτότυπες δράσεις, παρουσιάζουν καινοτόμες ιδέες, ακουμπούν το σήμερα έχοντας στέρεα ερείσματα στο παρελθόν.
Στο ευσύνοπτο και ευανάγνωστο βιβλίο του, ο Κώστας Λασκαράτος επιχειρεί, μέσα από τα Μουσεία, να αναγνώσει τις αλλαγές στη συνείδηση και τις αντιλήψεις της κοινωνίας την τελευταία 15ετία. «Εκμεταλλεύεται», όπως δηλώνει ο ίδιος, τα μουσεία για να εξηγήσει μέσα από τις ιστορίες τους, πόσο ο κόσμος και η σκέψη μας έχουν αλλάξει στην εποχή των «έξυπνων» τηλεφώνων και των ψηφιακών influencers.
«Αποκαλείς influencer την Chiara Ferragni; Τότε πως θα χαρακτήριζες την Mona Lisa; Είσαι βέβαιος πως το Met Gala είναι λιγότερο επιδραστικό από ένα viral video στο Tik Tok; Έχουν ανάγκη τα μουσεία ένα #hashtag;», διερωτάται το οπισθόφυλλο του βιβλίου, το οποίο μέσα από απλά καθημερινά παραδείγματα, σύγχρονες πρωτότυπες έρευνες αλλά και μέσα από μια ακριβή τεκμηρίωση εξετάζει τον κοινωνικό αντίκτυπο των μουσείων και την επιδραστικότητά τους σε κρίσιμα ζητήματα όπως: ο ρατσισμός, ο σεξισμός και η θέση της γυναίκας, η κοινωνική ενσωμάτωση προσφύγων, αστέγων, φυλακισμένων, η συμπερίληψή ΑΜΕΑ, ΛΟΑΤΚΙ+, η υγεία, η κλιματική κρίση, η εκπαίδευση, ο τουρισμός.
Στο εξώφυλλο, δεσπόζει η Mona Lisa. Αλλιώτικη και σύγχρονη, το διαχρονικό έργο με την πανοραμική ματιά συνιστά ίσως την πρώτη influencer του σύγχρονου κόσμου. Έγινε τραγούδι, που ερμήνευσε ο Nat King Cole, κινηματογραφική ταινία και πηγή έμπνευσης αρκετών βιβλίων. Η ψηφιακή εκδοχή της, έφθασε στο φεγγάρι με τη βοήθεια της NASA. Η μορφή της αποτυπώθηκε σε μπλουζάκια, κούπες, ημερολόγια, σε πλήθος τουριστικών αντικειμένων, ακόμα και σε σοκολατάκια. Ήδη από την Αναγέννηση, η Mona Lisa άσκησε επιρροή σε σύγχρονους καλλιτέχνες που μιμήθηκαν τον ρουχισμό της, ενώ η επίδραση του πίνακα στο πρώιμο έργο του Raphael «Μανταλένα Ντόνι», είναι ξεκάθαρη από την πρώτη ματιά. Δεν είναι όμως μόνο η Mona Lisa. Ως εκθέματα influencers, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε όλα εκείνα τα έργα τέχνης τα οποία δημιούργησαν ισχυρές τάσεις διαμορφώνοντας την αισθητική των ανθρώπων, σε μεγάλη έκταση και σε βάθος χρόνου. Μορφές και συνθήκες που συναντώνται στο βιβλίο του Κώστα Λασκαράτου.
Ποιο μουσείο έκανε λογαριασμό στο Only Fans και γιατί; Ποιο μουσείο προσέφερε υπηρεσίες καλλωπισμού και γιατί; Ποιο φαγητό και ποιο γλυκό έχουν τα δικά τους μουσεία; Ποια μουσεία έγιναν εμβολιαστικά κέντρα; Ποιου ζωγράφου το έργο εξετάστηκε, υπό νέα σκοπιά, για τη σχέση του με τις γυναίκες; Ποιο μουσείο άλλαξε τη φυσιογνωμία μιας ολόκληρης πόλης; Τι κάνουν τα μουσεία στην εποχή του metoo, του Black Lives Matter και της κλιματικής κρίσης; Η απάντηση στο βιβλίο Μουσεία Influencers, το οποίο κυκλοφορεί.
